Hakuna Matata! Onverwachte kaskraker 'De leeuwenkoning' blaast 30 kaarsjes uit (2024)

"Nants ingonyama bagithi Baba", vrij vertaald uit het Zulu: "Vader, hier komt een leeuw". Die woorden, gecombineerd met de opkomende zon op de Afrikaanse savanne, staan in ieders geheugen gegrift.

Het is het begin van de razend populaire Disneyklassieker 'De leeuwenkoning', vandaag precies 30 jaar oud. De film is niet gebaseerd op een bestaand sprookje, zoals 'Sneeuwwitje' en zoveel andere Disneyfilms, maar brengt een eigen verhaal, dat fors de mosterd haalt bij William Shakespeare en zijn beroemde toneelstuk 'Hamlet'.

Simba is Hamlet, wiens vader Mufasa (Hamlet senior) wordt vermoord door oom Scar (Claudius).Hamlet en Simba krijgen allebei raad van de geest van hun dode vader. Ze gaan allebei in ballingschap en hebben echte vrienden: Horatio en het olijke duo Timon en Pumbaa. En ze nemen uiteindelijk wraak op hun respectieve ooms. Bij Disney loopt het natuurlijk beter af: Simba blijft leven en Hamlet legt het loodje.

Een tekenfilm heeft baat bij vele laagjes en, of je de vergelijking met 'Hamlet' nu maakt of niet, 'De leeuwenkoning' gaat dan ook over grote thema’s als familie, trouw, verraad, wraak en opgroeien met vallen en opstaan. Denk aan de hevige emoties die we allemaal voelen bij het sterven van Mufasa.

"Leve de koning", brult Scar wanneer hij zijn broer de afgrond in duwt, waar een kudde gnoes hem vertrappelt. Daarop volgt het hartverscheurende beeld van de kleine Simba die zijn dode vader vindt, als een echo van Bambi die zijn mama verliest.

Die beruchte gnoescène is de enige met computergegenereerde beelden, want in 1994 was animatie nog grotendeels ambachtelijk handwerk. Toch zien ook de andere scènes er 30 jaar na datum nog altijd prachtig uit.

Denk aan de dieren die zich rond de rots scharen om de pasgeboren Simba te aanschouwen, Simba en Nala die op verkenning gaan op het akelige olifantenkerkhof of Scar die de hele film zijn klauwen aanscherpt om ze op het juiste moment in de voorpoten van zijn broer te kunnen planten.

Zo is het ook indrukwekkend hoe diezelfde gehavende leeuw zijn hyenatroepen laat marcheren als in 'Triumph des Willens', de propagandafilm van Leni Riefenstahl over de nazi’s.

Ook de geestige personages maken de film zo memorabel. De zotte mandril Rafiki is een soort sjamaan die Simba begeleidt op de meest cruciale momenten. Hij 'doopt' de leeuw met wat kleurstof op het voorhoofd, presenteert hem aan het dierenrijk en laat hem naar zijn spiegelbeeld in het water kijken om hem te confronteren met de geest van zijn vader.

Ook de ietwat irritante neushoornvogel Zazoe ontfermt zich over Simba. In de Engelstalige versie wordt hij heerlijk geacteerd door Rowan Atkinson. Toch steken vooral stokstaartje Timon en wrattenzwijn Pumbaa er met kop en schouders bovenuit. De je-m’en-foutisten kunnen een bijna-dode Simba er weer bovenop krijgen met hun gekkigheden en blijven aan zijn zijde.

Zij zijn trouwens de enige personages die door Vlaamse stemacteurs vertolkt worden, in de tijd dat films in Nederland en Vlaanderen nog hetzelfde klonken. De 2 dieren leven in het verhaal buiten de grenzen, vandaar het idee om VlamingenDavid Verbeeck (Timon) en Door Van Boeckel (Pumbaa) in te schakelen.

'I just can't wait to be king' ('Wacht maar af totdat ik koning ben') en vooral 'Hakuna matata': de liedjes uit 'De leeuwenkoning' worden vandaag nog uit volle borst meegezongen. Daar zat volgens filmjournalist Robin Broos een bewuste strategie achter.

"Door daar een bekende popmuzikant als Elton John achter te zetten, genereer je heel veel aandacht die er anders niet zou zijn. Die liedjes bleven al snel hangen." Elton John won met de ballade 'Can you feel the love tonight' (''s Avonds bloeit de liefde op') zelfs een Oscar.

"En niet te vergeten: de instrumentale score is van een toen nog niet zo bekende Hans Zimmer", gaat Broos verder. "Dat is vandaag dé superstercomponist van Hollywood."

Om het 30-jarige jubileum van de film te vieren, organiseerde Disney vorige maand nog een groot concert in Hollywood. Dat kan je binnenkort op streamingdienst Disney+ bekijken.

De originele stemacteurs, zoalsNathan Lane (Timon) en Ernie Sabella (Pumbaa), kropen er opnieuw in de huid van hun populaire personages om nummers als 'Hakuna Matata' te brengen, maar er deden ook enkele nieuwe gezichten mee. Zo kwam er wat kritiek op het zangtalent van de 11-jarige North West, dochter van Kim Kardashian en Kanye West, die'I just can't wait to be king' mocht brengen.

'De leeuwenkoning', de 32e tekenfilm van Disney, werd een gigantisch succes en won 36 filmprijzen, al had niemand dat in 1994 voorspeld.

"In de jaren 80 wilde ze de tekenfilmstudio van Disney bijna opdoeken, tot daar dan plots 'De kleine zeemeermin' was", legt Broos uit. "Die scoorde goed, en vanaf dat moment zijn ze terug van dat soort typische musical-prinsessenfilms gaan maken. Elk jaar moest er zo'n film verschijnen."

"Op een bepaald moment dachten ze bij Disney: 'We moeten er meer maken, want dat gaat meer opbrengen.' Toen zijn ze dus 2 films tegelijkertijd beginnen te maken", gaat hij verder. "Dat waren 'Pocahontas', daar wilde iedereen aan meewerken want dat ging de volgende grote prinsessenfilm worden, en 'De leeuwenkoning'."

"Op die 2e film werd de B-ploeg gezet. Iedereen daar voelde zich wat bekocht, maar de geschiedenis heeft ons het omgekeerde geleerd. 'De leeuwenkoning' is de grootste tekenfilm van de jaren 90 geworden."

In 2019 verscheen er ook een live-actionversie van de film met computergegenereerde en realistisch uitziende dieren. Die is bij veel fans niet zo goed onthaald, maar werd toch een van de best scorende films aller tijden."Wij gaan daar naar kijken met het idee: 'Hoe hebben ze onze jeugd aangepakt?', maar voor de nieuwe generatie is dat gewoon 'De leeuwenkoning", vertelt Robin Broos.

"Omdat dat zo populair was, hebben ze nu gevraagd aan de regisseur van 'Moonlight' om een prequel te maken. Die zal gaan over hoe Mufasa koning geworden is en waarschijnlijkover wat er dan misgelopen is met zijn broer Scar."

"Die film is opnieuw met die hyperrealistische 3D-technologie gemaakt", vertelt Broos. "Als zo’n grote Hollywood naam, en dan nog iemand uit het alternatievere genre, zich daaraan verbindt, verwacht ik dat dat geen sof gaat zijn." 'Mufasa: the lion king' van Barry Jenkinsbij ons te zien vanaf 18 december.